» Isı ve Isının yayılması


Bir maddenin toplam iç enerjisidir. Bu enerjinin kaynağı moleküllerin birbirine uyguladığı kuvvet ve moleküllerin hareketidir. Kısacası ısı enerjisine moleküllerin sahip olduğu kinetik ve potansiyel enerjilerin toplamıdır diyebiliriz. Aslında ısı enerjiyi transfer eder, yani enerjiyi aktarır.

Isı enerjisinin birimi kalori (cal) dir ve 1 kalori 4,18 joule’e
eşittir. Isı skaler bir büyüklüktür. Isıyı "Q" harfi ile gösteririz. Kalorimetre kabı ile doğrudan ölçebilir, matematiksel işlemler yapabiliriz.

 

 


Maddenin;
Isı = Potansiyel Enerji + Kinetik Enerji
Q = PE + KE

Isı bir enerji olduğuna göre aynı iş gibi aktarım yapabildiğimize göre ısıyıda bir yerden başka bir yere iletebiliriz.




 

ISININ YAYILMASI



İLETİM YOLUYLA YAYILMA

Isının molekülden moleküle aktarılarak yayılmasıdır. Madde biliyoruz ki tanecikli bir yapıya sahiptir. Haliyle katı maddenin tanecikleri daha sık ve boşluksuz olduğundan dolayı ısı iletimi katılarda daha basit ve hızlıdır. Sıvı ve gazlarda da ısı iletimi olur ama katılar kadar kolay değildir. Taneciklere ısı enerjisi verdiğimizde taneciklerin kinetik enerjisi artar yani hareketlenir. Isınan tanecik hareket kabileyetiyle bir diğerine enerji aktarımını yapmış olur.

>>Katılarda ısı iletim yoluyla yayılır.

* Isı iletkenliği katı maddenin cinsine bağlıdır.
* Çubukların boyu uzadıkça, ısının yolculuğu da uzar. Çubuğun bir ucundan öbür ucuna daha uzun sürede ulaşır. Aktarım boy ilişkisi ters orantılıdır.
* Maddenin iki ucu arasındaki sıcaklık farkı büyükse, ısının iletim hızı da büyük olur. Isıl denge sağlanır.

KONVEKSİYON

Isının kendiliğinden yerdeğiştiren madde tarafından taşıma yoluyla yayılmasıdır. Isınıp, genleştiklerinde kendliğinden yer değiştirebilen sıvı ve gazlarda (akışkanlarda) ısı konveksiyon yoluyla yayılır. Sıcaklığı artan akışkanların, özkütleleri azalır, hafifler ve yükselirler böylelikle yer değiştirerek ısıyı taşırlar. Sıvı veya gaz kütlesinin yükselerek bıraktığı boşluğu ise daha soğuk olan sıvı veya gaz kütlesi doldurur. Yani katı tanecikler o kadar sıktır ki,hareket edemez, öteleme yapamazlar.

Konveksion'a en güzel örnek sobalar ya da ısıtıcıları verebiliriz. Hatta daha güzeli uçan balonları verelim. Balonun içindeki gazı pilot ısıttıkça dikkat edin balon yükselmeye başlar.
Sebei çok basit.Gazı ısıttıkça hacmini artırıyoruz. Malum d=m/V'yi hatırlayın. Hacim artarsa özkütle yani yoğunluğu azalacaktır.

Bu durumda havanın yoğunluğu daha fazla olduğunda, yoğunluğu az olan balonun gazı sayesinde balon yukarı doğru yükselmeye başlar.

ISININ IŞIMA (RADYASYON) YOLUYLA YAYILMASI

Katı, sıvı veya gaz halindeki maddeler çevrelerine dalgalar halinde ısı ışınları yayarlar. Bu ısı ışınlarını soğuran maddeler ısınırlar. Isı ışınları boşlukta da yayılır. Bundan dolayı güneş
ışınları uzayı geçerek dünyamızı ısıtabilir. Güneş ışınlarının uzayı ve atmosferi geçerek dünyamızı ısıtması gibi.

Isı ile ilgili diğer sayfalar..

 

Göktuğ Serkan Bozoklu


Göktuğ S. Bozoklu / M.A (Fizik Öğretmeni)


Etiketler (ısı, sıcaklık, yayılma, radyasyon, ışıma, iletim, )
Tarafımızca yazılan yazıların hakları saklıdır.

Benzer Başlıklar...

» Vektör nedir?
» Kuvvet, keşişen kuvvetlerin dengesi
» Deney , bağımlı , bağımsız ve sabit değişkenler
» Skaler ve Vektörel Büyüklükler
» Düzgün Doğrusal Hareket ve İvme
» Basit Makinaler: Bölüm II; Palanga, çıkrık, dişli, kasnak ve vidalar
» Dengedeki bazı cisimler için şartlar, şemalar ve lami uygulanışı
» LYS 2013 Soru ve Çözümleri
» LYS 2013 Fizik soru ve cevapları

Yorumlar (4)2982

  1. Yasin Tuan [28.01.2016, 17:14 ]

    ?

    Yav soruları kazık oluyor....

  2. Ya kardşeim [03.05.2016, 22:16 ]

    ?

    herşey var bir ısıl denge yok anasını satayım

  3. Deniz Kumlu [13.05.2017, 21:52 ]

    ?

    80 c deki 100gr saf demir 50cye kadar soğurkenverdiği enerjisi-20c deki 50 gr saf aliminyuma verildiğinde alimunyumun sıcaklıgı kaç olur

  4. mehmet burak [19.01.2019, 11:09 ]

    ?

    Teşekkürler!


Türkçemizi katletmeden harf ve imlâ yapımıza uyacağınızı düşünüyoruz.

Uygunsuz içerikler savcılığa bildirilmek üzere kayıt altına alıyoruz.
14.10.2024, 10:31





Her hakkı saklıdır.
Görüntüleme 6559