» Gazların basıncı

Bağlı bulunduğu konular/üniteler >> Mekanik | 10. Sınıf Fizik Konuları | Basınç | LYS Alan Yeterlilik Sınavı AYT | YGS Temel Yeterlilik Sınavı TYT |
Güncelleme / Ekleme :26/10/2015

GAZLARIN BASINCI

Açık hava basıncının ölçülmesi
(Toriçelli deneyi)

Torricelli, İtalyan fizikçi ve matematikçidir. Bir çok alanda bilime katkısı olmakta beraber, en bilinirliği barometre yapımıdır. Yani habire bize söylendiği Torricelli deneyidir. Aslında burada yaptığı civalı barometredir. Civayı kullanmasının sebebi özkütlesinin(yoğunluğu:13,534 g/cm³ = 13,6) çok fazla olması.




toriçelli deneyi resmi

Toriçelli deneyi; bir cam tüpün içine boşluk kalmayacak şekilde civa doldurulup başka civa dolu bir kaba içine hava kaçırmayacak şekilde ters çevrilerek yapılır. İşlemin deniz seviyesinde ve madde olarak civa konulması deneyin sağlıkle ve rahat yapılabilmesi içindir. Örneğin su koymuş olsaydık daha uzun boru kullanmak zorunda kalırdık.

Burada Pciva basıncı P0 açık hava basıncı tarafından dengelenir. Deniz seviyesinde ve 0°C de P0 açık hava basıncı 76 cm lik
civa sütununu dengelediği için açık hava basıncı;
P0 = 76 cmHg dir denir.

 

toriçelli deneyi resmi 2


Eğer cam tüpün içine gaz sıkışmış ise P0 hem h yüksekliğindeki civayı hem de X gazının basıncını dengeler.


P0 = h + PX olur.

 

toriçelli deneyi farklı kesit

Toricelli deneyinde kullanılan cam borunun kesiti, şekli veya eğimli şekilde cıvaya batırılması borudaki civa yüksekliğini etkilemez. Bknz: Bileşik kaplar

 

GAZLARIN BASINCININ ÖLÇÜLMESİ


Manometreler


I- Kapalı Uçlu Manometre

 Bu manometrelerde borunun ucu kapalı olduğu için açık hava basıncı ile bir ilgilimiz yoktur. Halitle Po açık hava basıncı etkilemez.

Manometre x gazı


Üsteki manometre de sadece X gazı vardır. Bu gaz sadece h kadar sıvı yükseltebilmiş ve borunun ucu kapalı.

Kap içerisindeki X gazı h yüksekliğinteki civayı dengelediğine göre,

PX = h olur.

 

Manometre x gazı ve y gazı


Eğer borunun içinde başka bir Y gazı sıkışmışsa X gazının basıncı h yüksekliğindeki civa ile beraber Y gazının basıncınıda dengelemek zorundadır. Burada X'in basıncı Y'den fazla ve h kadar sıvıyı yükseltmiş.


PX = h + PY olur.

 


II-Açık Uçlu Manometreler

 

Bu manometrelerde borunun ağzı açık. Bu durumda dışardaki açık hava basıncı etiler ve işlemlerde açık hava basıncı dahil edilir.

 

açık uçlu manometre açık hava basıncı


Civa P0 açıkhava basıncının etki ettiği kolda yükseldiği için PX > P0 dır ve X gazının basıncı h yüksekliğindeki civa ile
beraber P0 açık hava basıncınıda dengelemektedir. Bundan dolayı


PX = P0 + h olur.

 


Civa X gazının basıncının etki ettiği kolda yükseldiğine göre, P0 > PX tir ve P0 açık hava basıncı h yüksekliğindeki civa ile beraber X gazının basıncını dengelemektedir.

açık uçlu manometre açık hava basıncı fazla


Bundan dolayı;


P0 = PX + h bulunur.
PX = P0 – h olarak x gazı karşılığını yazabiliriz.

 Örnek çözümlü soru

Göktuğ Serkan Bozoklu


Göktuğ S. Bozoklu / M.A (Fizik Öğretmeni)


Etiketler (gaz, basınç, toricelli, balon, )
Tarafımızca yazılan yazıların hakları saklıdır.

Benzer Başlıklar...

» Sıvıların Basıncı Simülasyonu
» Basınç: Sıvı basıncı
» Basınç , katıların basıncı
» Kapalı kaptaki gazların basıncı
» Sıvılar basıncı II; u borusu, pistonlar, bileşik kaplar

Yorumlar (5)3042

  1. Deniz Kumlu [29.10.2016, 21:50 ]

    ?

    Tek kelimeyle mükemmel:)

  2. Deniz Kumlu [11.12.2016, 19:01 ]

    ?

    niye soruları yok hiç bi bokkuma yaramadı kimse girmesin bu sayfaya

  3. Selda [11.12.2016, 20:17 ]

    ?

    Kafan basma mis senin benim işime yaradı tskurler

  4. Deniz Kumlu [18.12.2018, 05:54 ]

    ?

    Yararlı oldu teşekkür ederim :)

  5. gulum [09.01.2020, 09:31 ]

    ?

    ben bir şey anlamadım


Türkçemizi katletmeden harf ve imlâ yapımıza uyacağınızı düşünüyoruz.

Uygunsuz içerikler savcılığa bildirilmek üzere kayıt altına alıyoruz.
14.10.2024, 11:07





Her hakkı saklıdır.
Görüntüleme 11683